Jak obniżyć wysokość zachowku?
Jakie możliwości obrony przed roszczeniem o zapłatę zachowku ma pozwany? Zazwyczaj, jeżeli uprawniony (o tym kto jest uprawniony z tytułu zachowku przeczytasz w innym wpisie na moim blogu) nie został wydziedziczony, nie okaże się, że otrzymał od spadkodawcy darowiznę o wartości wystarczającej do pokrycia zachowku lub roszczenie o zapłatę zachowku nie uległo przedawnieniu, możliwości kwestionowania zasadności roszczenia są ograniczone. Nie oznacza to jednak, że sąd uwzględni żądanie co do wysokości. W wyjątkowych przypadkach, pozwany może żądać obniżenia wysokości zachowku, powołując się na sprzeczność roszczenia z zasadami współżycia społecznego.
Kiedy roszczenie o zapłatę zachowku jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego?
Regulacje prawne nie zawierają definicji pojęcia zasad współżycia społecznego. Nie wskazują również, nawet przykładowo, przypadków kiedy roszczenie o zachowek pozostaje w sprzeczności z tymi zasadami. Kwestia ta rozstrzygana jest na gruncie konkretnego przypadku. Oceny, czy dane roszczenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, dokonuje sąd rozpoznający sprawę, biorąc pod uwagę okoliczności ustalone w toku postępowania.
W praktyce sądy uznają roszczenie o zachowek za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w szczególnych przypadkach. Wyobraźmy sobie sytuację, w której uprawniony żąda zapłaty zachowku od spadkobiercy, który odziedziczył po spadkodawcy mieszkanie. W mieszkaniu tym spadkobierca mieszka wraz z rodziną i nie posiada innego lokalu, do którego mógłby się przeprowadzić. Pozostałe składniki majątku spadkowego nie wystarczają natomiast na pokrycie kwoty zachowku. W opisanej wyżej sytuacji, zobowiązanie spadkobiercy do zapłaty zachowku wiązałoby się z koniecznością sprzedaży mieszkania i pozbawieniem całej rodziny dachu nad głową. W takim przypadku roszczenie o zapłatę zachowku może zostać uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Z punktu widzenia oceny zgodności roszczenia o zachowek z zasadami współżycia społecznego, istotna jest również postawa jaką prezentował względem spadkodawcy zobowiązany i uprawniony z tytułu zachowku. Jeżeli żądający zapłaty zachowku przez lata nie wywiązywał się z obowiązków względem spadkodawcy, nie opiekował się nim, odmawiał pomocy, nie interesował się jego sytuacją, a wszelkie obowiązki w ww. zakresie realizował pozwany, sąd może uznać roszczenie o zapłatę zachowku za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Skuteczne podniesienie przez pozwanego zarzutu sprzeczności roszczenia o zachowek z zasadami współżycia społecznego, może spowodować znaczne obniżenie wysokości zachowku. Należy jednak pamiętać, że żądanie obniżenia kwoty zachowku zostanie uwzględnione jedynie wówczas, gdy pozwany udowodni okoliczności wskazujące na niezgodność roszczenia z zasadami współżycia społecznego oraz sąd ustali na ich postawie istnienie tej niezgodności.
Autorka niniejszego artykułu Adwokat Weronika Drejewicz specjalizuje się w świadczeniu na rzecz Klientów pomocy prawnej w sprawach z zakresu prawa spadkowego.
Posiada wieloletnie doświadczenie w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku, sprawach o zapłatę zachowku, stwierdzenie nieważności testamentu, przyjęcie i odrzucenie spadku oraz w sprawach o dział spadku.
Pomaga Klientom na każdym etapie postępowania – od konsultacji wstępnych po reprezentację w toku postępowań sądowych oraz egzekucyjnych.
Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie spadkowej, skontaktuj się z Adwokatem Warszawa – Kancelarią Adwokacką Adwokat Weroniki Drejewicz i uzyskaj profesjonalne wsparcie prawne.
