Adwokat karnista w Warszawie to prawnik zajmujący się specyficzną i ważną nie tylko dla podejrzanych lub oskarżonych dziedziną prawa. Adwokat bądź radca prawny prowadzący sprawy karne dysponuje fachową wiedzą i doświadczeniem pozwalającym na zrozumiałe dla klienta wyjaśnienie niejasności dotyczących np. interpretacji przepisów Kodeksu karnego czy Kodeksu wykroczeń. Warto zatem orientować się, w jakich sprawach taki prawnik może nam pomóc.
Spis treści:
Kiedy pomoc specjalisty jest przydatna?
Prawo karne – czym tak naprawdę jest?
Przestępstwo i jego konsekwencje
Wsparcie dzięki fachowej wiedzy
Profesjonalizm i interes klienta
Praca specjalisty a źródła prawa karnego
Ważny podział
Nie tylko Kodeks
W jakich sprawach karnych można liczyć na pomoc?
Jakie tryby ścigania przewidziano w naszym prawie?
Przebieg postępowania – co warto wiedzieć?
Adwokat karnista w kancelarii adwokackiej w Warszawie: kiedy jego pomoc jest niezbędna?
Jako adwokat karnista prowadzący w Warszawie swą kancelarię adwokacką zajmuję się różnorodnymi zagadnieniami należącymi do szeroko rozumianego prawa karnego. Trzeba przyznać, że takie stwierdzenie jest lapidarne, lecz zarazem bardzo lakoniczne. Warto zatem wskazać, że prawo karne to – tak samo jak prawo prywatne czy prawo administracyjne – gałąź prawa podzielona na kilka obszarów.
W grę wchodzi prawo karne materialne (kluczowy jest tu Kodeks karny, choć wbrew pozorom duże znaczenie mają przepisy rozsiane w innych aktach prawnych, np. art. 586 i n. k.s.h.). Towarzyszy mu rzecz jasna prawo procesowe, regulowane przepisami Kodeksu postępowania karnego. Adwokat zajmujący się w swej praktyce zawodowej sprawami karnymi zapewnia także pomoc na etapie już po uprawomocnieniu się wyroku. Chodzi tu nie tylko o postępowanie wykonawcze, normowane przez Kodeks karny wykonawczy, lecz także np. kwestie naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. Szczególne znaczenie może mieć także zapewnienie poprawnego, efektywnego stosowania środków zabezpieczających (np. terapia, terapia uzależnień albo pobyt sprawcy w zakładzie leczenia psychiatrycznego, zob. art. 93a i n. k.k.).
Czym w istocie jest prawo karne?
Tak jak już wspomnieliśmy, prawo karne jest jedną z gałęzi polskiego systemu prawa. Podobnie sytuacja przedstawia się w innych krajach tradycji kontynentalnej (civil law), np. w Niemczech, Włoszech czy we Francji. Nieco inne konstrukcje prawne funkcjonują w systemach anglosaskich (common law), choć ich istota i funkcje w porządku prawnym nie odbiegają dalece od rozwiązań civil law. W perspektywie historycznej, szczególny wpływ na rozwój europejskiego prawa karnego miało prawo rzymskie, prawo kanoniczne oraz myśl włoskiej szkoły prawa karnego, rozwijającej się w Średniowieczu.
Przestępstwa i kary
Mówiąc najogólniej, prawo karne to zespół norm prawnych, który definiuje czyny zabronione, przede wszystkim przestępstwa (zbrodnie i występki; zob. art. 7 k.k.). W praktyce, treść owych norm jest ustalana przez sąd (np. rejonowy czy apelacyjny) stosujący prawo w toku postępowania karnego.
Podstawą jest tu treść przepisów, które są relewantne w danym stanie faktycznym. Ich właściwe odczytanie (wykładnia, interpretacja) decyduje o sprawiedliwym rozstrzygnięciu. Szczególne znaczenie mają także standardy wynikające z ustawy zasadniczej i międzynarodowego systemu praw człowieka (np. zasady nullum crimen sine leg (łac. „nie ma przestępstwa bez ustawy”) czy nulla poena sine lege poenali anteriori czyli „nie ma przestępstwa bez uprzedniej ustawy karnej”). Mają one potwierdzenie w wielu przepisach prawa karnego materialnego (Kodeks karny, kodeks wykroczeń) oraz procedury (zob. np. wymieniający tzw. negatywne przesłanki procesowe art. 17 k.p.k.).
Co istotne, czytając przepisy k.k. czy k.p.k. spotykamy się również z pojęciem kary (zob. zw. art. 32 k.k.), która stanowi jeden z najistotniejszych elementów interesującej nas definicji. Prawo karne funkcjonuje jako wyodrębniona gałąź prawa, która ma charakter systemowy i opiera się na jednolitych zasadach i metodzie karnistycznej. To właśnie dlatego osobę specjalizującą się w tych zagadnieniach możemy określić jako adwokata-karnistę. Co istotne, szczególną cechą prawa karnego jest jego imperatywny i wartościujący charakter. Z kolei myśl przewodnia odnosi się w dużej mierze do ochrony godności człowieka. Wspomniane dotychczas rozważania są jednak często poruszanie w środowisku prawników-naukowców. Abstrahując od tego, z pewnością chcesz poznać bardziej praktyczne aspekty tego zagadnienia. Zajmiemy się nimi poniżej.
Efektywne wsparcie dzięki wiedzy i umiejętnościom praktycznym
Moją rolą, zapewniając pomoc prawną w sprawach karnych i wykroczeniowych, jest m.in. przedstawianie dowodów, polemika z twierdzeniami strony przeciwnej (np. prokuratora albo oskarżyciela posiłkowego) oraz prezentowanie argumentów na rzecz oceny dowodów (np. zeznań) wykładni prawa odpowiadającej interesowi klienta. Gdy konieczne okazuje się przygotowanie apelacji lub kasacji, podejmuję się polemiki z ustaleniami sądu, którego orzeczenie zostaje zaskarżone. Wymaga to szczególnej wiedzy, pozwalającej np. na wskazanie wad merytorycznych opinii biegłego, którą sąd pierwszej instancji uznał za poprawną. Ważne dla oskarżonego, będzie także doprowadzenie do zmiany kwalifikacji prawnej czynu na korzystniejszą dla niego (o ile przemawia za tym materiał dowodowy i treść prawa).
Merytoryka i dobro klienta
Warto pamiętać, że § 13 Kodeksu Etyki Adwokackiej wymaga od adwokata kierowania się w każdej sytuacji nie tylko najlepiej pojętym interesem osoby, której pomaga, lecz także zasadą rzeczowości. Z tego względu szczególnie ważny w mej pracy jest dialog z osobą, której reprezentacji się podejmuję. Istotne jest takie prowadzenie rozmowy, i to już od pierwszego spotkania, by dla klienta jasne było, co mogę dla niego zrobić i na czym polega moja praca np. jako obrońcy albo pełnomocnika przed sądem karnym.
Przykładowo, pokrzywdzony przestępstwem może nie zdawać sobie sprawy ze swych uprawnień, zwłaszcza na etapie postępowania przygotowawczego. Doświadczenie pokazuje, że np. wręczone przy czynnościach śledztwa albo dochodzenia pouczenie (często „kopiuj-wklej” zestawu przepisów) niewiele pomaga. O wiele lepszym rozwiązaniem jest rozmowa, uważne wsłuchanie się w głos klienta. Dzięki temu możliwe staje się zrozumiałe, np. na przykładach, wyjaśnienie, czego może spodziewać się w dalszym toku postępowania. Często zarówno pokrzywdzony, jak i sprawca, są zainteresowani szybkim zakończeniem procesu. Pomocne w tym jest pojednanie się i naprawienie szkody wyrządzonej np. kradzieżą czy wypadkiem. Dzięki temu obie strony oszczędzają sobie nie tylko stresu związanego z wizytami w sądzie czy prokuraturze, lecz także cennego czasu i środków.
Warsztat adwokata karnisty w Warszawie: bliższe spojrzenie na źródła prawa
Tak samo jak np. prawnicy zajmujący się prawem pracy albo prawem spółek, również adwokat karnista prowadzący kancelarię w Warszawie nie może poprzestać na fragmentarycznej znajomości przepisów czy pobieżnej orientacji w orzecznictwie sądowym. Udzielenie efektywnej pomocy prawnej wymaga szerokiej i pogłębionej wiedzy.
Istotny podział
Czyny zabronione możemy podzielić na wykroczenia oraz przestępstwa, przestępstwa zaś na zbrodnie (np. stypizowany w art. 280 § 2 k.k. rozbój kwalifikowany) i występki (np. kradzież z art. 279 k.k.). Warto przypomnieć także, że prawo karne sensu largo, ze względu na swoją obszerność, możemy podzielić na swego rodzaju „mniejsze części”. W takiej sytuacji często mówimy o tzw. dyscyplinach prawa karnego. Na pierwszy rzut oka takie określenie może brzmieć dość tajemniczo. Niemniej, podział ten sprowadza się do wyodrębnienia:
– prawa karnego materialnego – jest to nic innego, jak zespół norm prawnych określających m.in. czyny klasyfikowane jako przestępstwa, przesłanki przypisania odpowiedzialności (np. umyślność, wina, poczytalność), formy zjawiskowe przestępstwa (sprawstwo, pomocnictwo, podżeganie) a także kary, które grożą za popełnienie poszczególnych rodzajów przestępstw;
– prawa karnego procesowego, które reguluje szeroko pojęte postępowanie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego oraz organów postępowania przygotowawczego (prokurator, Policja, inne służby) w procesie karnym. Mówiąc bardzo ogólnie, jego rola sprowadza się do wykrycia sprawcy danego czynu zabronionego, ustalenia jego ewentualnej odpowiedzialności za przestępstwo oraz wymierzenia kary lub zastosowania środków karnych bądź zabezpieczających; warto pamiętać, że czym innym niż śledztwo lub dochodzenie są tzw. czynności operacyjne Policji czy np. ABW.
– prawa karnego wykonawczego – ma ono za zadanie regulować tryb wykonywania wspomnianych kar (grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności itp.; nadzór penitencjarny); przepisy Kodeksu karnego wykonawczego łączą się w praktyce z normami k.k., np. co do zatarcia skazania (zob. art. 37 k.k.w. oraz art. 107 k.k.).
Kodeks karny i nie tylko
Warto w tym miejscu poświęcić nieco więcej uwagi wspomnianym już w naszym tekście głównym źródłom prawa karnego. Jak łatwo możesz się domyślić, szczególnie ważnym aktem prawnym jest tutaj Kodeks karny – swoisty „rdzeń” prawa karnego materialnego. Dzieli się on na trzy zintegrowane ze sobą części: ogólną, szczególną oraz wojskową. Bardzo istotna jest część ogólna, zawierające najważniejsze, „wyjęte przed nawias” przepisy dotyczące każdego typu czynu zabronionego wskazanego w części szczególnej, wojskowej czy innych ustawach (np. przepisy karne z art. 303 i n. Prawa własności przemysłowej).
W podobny sposób skonstruowanych jest Kodeks wykroczeń. I tym razem przepisy zawarte w jego części ogólnej (podobne w treści do swych odpowiedników w k.k.) stosuje się zawsze do wykroczeń określonych w innych ustawach, np. z zakresu prawa pracy.
Oprócz tego, duże znaczenie praktyczne ma Kodeks karny skarbowy, który odnosi się do odpowiedzialności karnej za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe. Przypomnijmy, że nie są to jedyne źródła prawa karnego w Polsce. Wśród pozostałych aktów możemy wymienić m.in. regulacje odnoszące się do postępowania w sprawach nieletnich. Ciekawe może być również to, że normy prawa karnego można znaleźć też w ustawach, które na pierwszy rzut oka nie mają wiele wspólnego z prawem karnym. Przykładem jest chociażby prawo prasowe czy budowlane.
W jakich sprawach adwokat karnista prowadzący kancelarię w Warszawie zapewnia pomoc prawną?
Adwokat karnista prowadzący kancelarię adwokacką w Warszawie zajmuje się zarówno „typowymi” sprawami karnymi (np. pobicie, kradzież z włamaniem, oszustwo) jak i przestępstwami, których znamiona określone są w ustawach innych niż Kodeks karny i nie od razu kojarzą się z przestępczością kryminalną (np. podanie nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości, art. 522 Pr. up.).
Podobnie jak w prawie cywilnym czy rodzinnym, podstawowe znaczenie dla opracowania taktyki procesowej (np. linii obrony) i doboru środków dowodowych ma dorobek judykatury (zwłaszcza Sądu Najwyższego) oraz rozważania zawarte w komentarzach i innych publikacjach naukowych.
Spojrzenie na tryby ścigania przewidziane przez nasz k.p.k.
Z pewnością interesujący może być dla Ciebie przebieg procesu karnego. Zanim jednak przejdziemy do konkretnych elementów tego zagadnienia, odnieśmy się do innych powiązanych wątków. Przede wszystkim musisz wiedzieć, że wyróżniamy trzy podstawowe tryby ścigania: z urzędu, na wniosek pokrzywdzonego lub z oskarżenia prywatnego.
Pierwszy z nich charakteryzuje się tym, że nie wymaga jakiejkolwiek inicjatywy ze strony osoby poszkodowanej (gdy ta nie żyje – ze strony jej małżonka, krewnych czy np. spadkobierców). Z reguły odnosi się do ciężkich przestępstw, w których wymierzenie kary sprawcy jest w interesie obywateli (całego społeczeństwa). Ściganie na wniosek, jak sama nazwa wskazuje, odbywa się za sprawą zainicjowania przez pokrzywdzonego. Często mamy do czynienia z nim wówczas, gdy organy ścigania nie mogą postawić zarzutów i skierować do sądu aktu oskarżenia bez stosownego wniosku pokrzywdzonego. Jako przykłady możemy podać tu groźby karalne czy kradzież w sytuacji, gdy pokrzywdzonym jest najbliższa osoba. Ostatnim trybem ścigania jest wariant z oskarżenia prywatnego. W tym przypadku to pokrzywdzony odpowiada za wniesienie do sądu skargi (o ile jest tym zainteresowany). Co istotne, mówi się tutaj o tzw. trybie prywatnoskargowym, w którym co do zasady pomija się postępowanie przygotowawcze. Ściganie z oskarżenia prywatnego może mieć miejsce m.in. w przypadku zniesławienia czy naruszenia nietykalności cielesnej. Chodzi zatem o przestępstwa najlżejsze, zwykle o małej szkodliwości społecznej. Pokrzywdzony ma wybór, może zachować się biernie, jednak doświadczenie pokazuje, że także w przypadkach przestępstw ściganych w trybie prywatnoskargowym dobrym pomysłem jest zasięgnięcie porady prawnika. Czasem okazuje się np. że pokrzywdzonemu zależy przede wszystkim na naprawieniu szkody, nie zaś na orzeczeniu skazującym. Bywa też, że rozmowa i analiza okoliczności faktycznych wskazuje, że za oskarżeniami o przestępstwo stoi np. spór o spadek lub własność nieruchomości.
Pośród wspominanych dotychczas wątków, można zapewne zastanawiać się, czy istnieje możliwość wycofania wniosku o ściganie? Owszem, jednak należy mieć na uwadze to, że takie działanie nie zawsze będzie skuteczne. W praktyce „odwrócenie sprawy” jest zdecydowanie cięższe, a pokrzywdzony może wycofać wniosek za zgodą prokuratora lub sądu – w zależności od etapu postępowania.
Rzut oka na procedurę karną
Na koniec skupmy się na samym przebiegu procesu karnego. Wiadomo, że wszystko tak naprawdę zaczyna się od wszczęcia postępowania lub złożenia stosownego zawiadomienia. Niemniej, pierwszym etapem jest postępowanie przygotowawcze, prowadzone w formie śledztwa lub dochodzenia. Głównym jego celem jest udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące tego, czy został popełniony czyn zabroniony oraz czy stanowi on przestępstwo. Taka charakterystyka jest ujęta w art. 297 § 1 k.p.k. Często w tym momencie wymienia się również dwie strony postępowania, a mianowicie podejrzanego i pokrzywdzonego. Co więcej, postępowanie przygotowawcze jest prowadzone z reguły przez organy ścigania, takie jak Policja czy prokurator (np. prokuratury okręgowej). Kolejnym etapem jest postępowanie główne, które odbywa się przez sądem I instancji. Pierwszym krokiem jest oczywiście wniesienie do sądu aktu oskarżenia. Idąc dalej, prokurator przedstawia zarzuty oskarżenia, a także przeprowadza się postępowanie dowodowe polegające m.in. na przesłuchiwaniu świadków. Rozprawa kończy się wydaniem wyroku, który jednak nie zawsze jest końcem całej sprawy. Można – gdy jest to w świetle wiedzy prawniczej i położenia klienta celowe – skorzystać ze środków odwoławczych, takich jak np. apelacja. Złożenie środka odwoławczego kieruje sprawę do sądu II instancji. Jak widać, cały proces – począwszy od zidentyfikowania sprawcy do wydania prawomocnego wyroku lub np. postanowienia o umorzeniu postępowania – jest dość skomplikowany. W związku z tym w przypadku jakichkolwiek pytań czy trudności warto skorzystać z pomocy adwokata, np. w formie konsultacji on-line. Prawnik-praktyk jest w stanie nie tylko udzielić porady prawnej, ale także podjąć się reprezentacji w każdym stadium postępowania.
