Windykacja należności w Warszawie – największym mieście Polski, siedzibie giełdy i licznych spółek na niej notowanych – to codzienność nie tylko kancelarii komorniczych, lecz także adwokatów i radców prawnych. Dochodzenie wierzytelności dotyczy jednak nie tylko spraw gospodarczych. Zainteresowani nim są także np. wierzyciele alimentacyjni, pożyczkodawcy i wynajmujący mieszkania.
Spis treści:
Na co zwrócić uwagę?
Pomoc komornika
Ważny przepis
Czego może domagać się wierzyciel?
Powiązanie przepisów ze stanem faktycznym
Sposób egzekucji
Co warto wiedzieć o windykacji należności osób fizycznych lub prawnych w Warszawie?
Windykacja należności, czy to osób fizycznych, czy np. spółek handlowych działających w Warszawie, przybiera w praktyce dwie podstawowe formy.
Pierwsza opiera się na dialogu, wskazywaniu – np. przez adwokata – położenia prawnego dłużnika i wierzyciela oraz konsekwencji dalszego opóźnienia. Prawnik jest też w stanie opracować nadające się do wykonania w konkretnym położeniu – a zatem realistyczne – propozycje restrukturyzacji zobowiązań lub np. przygotować wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika.
Gdy potrzebna jest pomoc komornika
Druga forma windykacji to rozpoczęcie postępowania przewidzianego w k.p.c. Jest ono sformalizowane i obejmuje egzekucję świadczeń pieniężnych, niepieniężnych, a także egzekucję prowadzoną w celu zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez jej publiczną sprzedaż. Prawo zna liczne sposoby egzekucji, np. z ruchomości, z wierzytelności, z innych praw majątkowych.
Niezbędne jest dysponowanie tytułem wykonawczym (art. 776 k.p.c.). Co do zasady jest nim tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności (nie jest to zatem to samo). Tytuły egzekucyjne wymieniono w art. 777 k.p.c. Przepis ten jest szczególnie ważny dla określenia, czy dokument przedstawiony przez mego klienta, np. akt notarialny, spełnia wymogi pozwalające uznać go za tytuł z art. 777.
Przepis ten nie wymienia np. faktury VAT czy umowy w zwykłej formie pisemnej. Tym samym nie każde „oficjalne pismo”, nawet jeżeli opatrzono je podpisami i pieczęciami członków zarządu spółki-dłużniczki albo jej prokurentów, będzie stanowiło podstawę egzekucji. Może mieć jednak walor dowodowy w procesie cywilnym, a także stać się punktem wyjścia w procesie negocjacji.
Pamiętajmy ponadto, że postępowanie egzekucyjne może być umorzone na żądanie wierzyciela (art. 825 k.p.c.).
Windykacja należności cywilnoprawnych z pomocą kancelarii w Warszawie a pewien ważny przepis
Jak wspomnieliśmy nieco wyżej, windykacja należności cywilnoprawnych w kancelarii w Warszawie często sprowadza się do działań pozasądowych. Chodzi tu zwłaszcza o prowadzone przez adwokata albo radcę prawnego negocjacje, kończące się zawarciem ugody albo np. odnowieniem (nowacja, art. 506 k.c.).
W efekcie często udaje się zaspokoić wierzyciela w pełni (np. spłacając dług w ratach), a przy tym utrzymać dobre relacje z dłużnikiem. Dzięki temu możliwe jest np. kontynuowanie współpracy gospodarczej. Niestety, równie często konieczne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Czego może domagać się wierzyciel?
Zwróćmy uwagę, że zgodnie z art. 799 § 1 k.p.c., wniosek o wszczęcie egzekucji pozwala na prowadzenie jej według każdego dopuszczalnego przez prawo sposobu. Wyjątkiem jest jednak prowadzenie egzekucji z nieruchomości należących do dłużnika – wówczas konieczny jest wyraźny wniosek wierzyciela. To samo dotyczy tych składników majątku dłużnika, do których regulacje dotyczące egzekucji z nieruchomości znajdują odpowiednie zastosowanie. Ograniczenie wniosku wiąże organ egzekucyjny.
Oprócz tego art. 799 § 1 k.p.c. pozwala na wskazanie we wniosku wybranego przez wierzyciela sposobu (sposobów) egzekucji. Trzeba mieć jednak na względzie, że komornik powinien stosować ten sposób egzekucji, który będzie najmniej uciążliwy dla dłużnika (art. 799 § 1 k.p.c. in fine).
W art. 799 § 2 k.p.c. przewidziano mające niekiedy spore znaczenie praktyczne uprawnienie dłużnika. Otóż jeśli egzekucja z jednej części jego majątku oczywiście wystarczy na zaspokojenie wierzyciela, można żądać (wystąpić z wnioskiem) o zawieszenie egzekucji z reszty swego majątku.
Powiązanie przepisów ze stanem faktycznym
Jak widać, unormowania są dość elastyczne. Moim zadaniem jako adwokata jest zbadanie położenia osoby, którą reprezentuję i której udzielam pomocy prawnej. Sprawdzam także, jak przedstawiają się perspektywy wyegzekwowania należności od danego dłużnika (np. czy dysponuje on wartościowymi ruchomościami).
Ważne są także inne okoliczności, uwidaczniające się np. po przeanalizowaniu umowy, z której wynika dana wierzytelność. To właśnie tam mogą być wskazani dłużnicy solidarni lub podana informacja o udzieleniu poręczenia albo ustanowieniu zastawu.
Znaczenie ma także zgromadzenie informacji o dłużniku. Bardzo cenna okazuje się analiza ksiąg wieczystych (nie tylko w kontekście hipotek), rejestru zastawów czy Krajowego Rejestru Sądowego. Z tego ostatniego możemy dowiedzieć się np. jakim kapitałem dysponuje dłużniczka-spółka kapitałowa, a także zapoznać się z jej sprawozdaniami finansowymi.
Szczególnie cennym źródłem informacji jest wierzyciel i np. jego pracownicy. Umiejętne prowadzenie rozmowy, zwłaszcza zwracanie uwagi na z pozoru niewiele znaczące detale, nieraz pozwala na ustalenie, co wchodzi w skład majątku dłużnika.
Niejednokrotnie wiadomości przekazane przez klienta są poszlaką przemawiającą za zasadnością wystąpienia do sądu z tzw. actio pauliana (zob. art. 527 i n. k.c.). Jest to instytucja prawna szczególnie przydatna, gdy mamy do czynienia z transferowaniem majątku przez dłużnika w celu pokrzywdzenia wierzycieli.
Sposób egzekucji
Działając jako pełnomocnik wierzyciela, mam na uwadze (i informuję o tym w zrozumiały sposób klienta), że mimo swobody przewidzianej przez art. 799 k.p.c., należy wybrać taki sposób egzekucji, który będzie efektywny, a jednocześnie najmniej uciążliwy dla dłużnika.
Nie jest dopuszczalne „karanie”, czyli de facto szykanowanie dłużnika naruszające jego godność oraz pozbawiające go zagwarantowanego przez ograniczenia egzekucji minimum egzystencji. Za szkodę, która została wyrządzona dłużnikowi w efekcie prowadzenia egzekucji kilkoma sposobami i wbrew ograniczeniom przewidzianym w art. 799, wierzyciel odpowiada ex delicto na zasadach ogólnych (zob. art. 415 i n. k.c.).
