Porady prawne z zakresu prawa spadkowego są ważną częścią działalności mojej kancelarii adwokackiej w Warszawie. Profesjonalna pomoc zwykle nie ogranicza się do jednorazowej konsultacji. Dzieje się tak, gdyż sprawy spadkowe wiążą się z szeregiem kwestii z zakresu prawa rzeczowego, prawa umów oraz prawa gospodarczego. Szczególne znaczenie ma również to, czy zmarły pozostawił testament.
Spis treści:
Przykłady spraw
Regulacja następstwa po zmarłym
Teoria bazą praktyki
By testament nie był martwą literą
Jak interpretować testament?
Odtwarzanie intencji
Dokument to nie wszystko
Jakich spraw dotyczą porady prawne z zakresu prawa spadkowego w Warszawie?
Porady prawne z zakresu prawa spadkowego, których udzielam w mojej kancelarii w Warszawie, są szczególnie ważne dla moich klientów. Dotykają one przede wszystkim ich sytuacji majątkowej, nie tylko w kontekście odpowiedzialności za długi pozostawione przez spadkodawcę. Moja pomoc nie kończy się tylko na sprawach spadkowych. Oferuję porady prawne także w kontekście spraw dotyczących prawa pracy, prawa rodzinnego, prawa cywilnego czy prawa karnego, a do każdej z nich podchodzę w sposób indywidualny.
Życiowy przełom, sukcesja i przepisy
Można zapytać, dlaczego prawo, nie tylko polskie, poświęca tyle uwagi spadkobraniu, aktom ostatniej woli czy umowom dotyczącym spadków. Potrzeba unormowania tych kwestii wynika z faktu, że prawa i obowiązki majątkowe w obszarze prawa cywilnego (rozumianego szeroko, a zatem obejmującego także np. prawo spółek i papierów wartościowych) w zasadzie nie gasną wraz ze śmiercią ich podmiotu (osoby fizycznej, spadkodawcy). To właśnie ogół tych zobowiązań i praw, ujęty abstrakcyjnie, zwiemy spadkiem. Dziedziczenie zaś to zjawisko prawne polegające na przejściu spadku na spadkobierców.
Konieczne okazuje się zatem unormowanie dziedziczenia ustawowego i testamentowego, a także np. określenie w kodeksie cywilnym form testamentu zwykłego (własnoręczny, czyli holograficzny, notarialny, tzw. allograficzny z art. 951 k.c.). Oprócz np. odrzucenia spadku i sposobów jego przyjęcia, kodeks reguluje także formę testamentów szczególnych, takich jak ustny (art. 952 k.c.), podróżny (art. 953 k.c.) oraz wojskowy (art. 954 k.c.). Przepisy wskazują również, jakie inne dyspozycje majątkowe mortis causa poza powołaniem spadkobiercy mogą znaleźć się w akcie ostatniej woli (np. zapis zwykły (art. 968 i n. k.c.), zapis windykacyjny (art. 9811 i n. k.c.), polecenie (art. 982 k.c.), ustanowienie fundacji lub fundacji rodzinnej (art. 927 § 3 k.c.)).
Dobra teoria to dobra praktyka
Mogłoby się wydawać, że są to kwestie teoretyczne, jednak zwrócenie na nie uwagi klienta sprawia, że ma on poczucie sprawczości. Wie, czemu służą np. przygotowywane przeze mnie projekty umów, a także jaki sens ma wnoszenie środków odwoławczych w postępowaniach spadkowych. Zaufanie sprzyja współpracy, m.in. w obszarze zbierania dowodów, potrzebnych np. do wykazania, że testament był sporządzony pod wpływem błędu albo że wydziedziczenie jest bezskuteczne. Zrozumiałe przekazanie informacji o aktualnym stanie prawnym pozwala uniknąć przykrych niespodzianek, np. co do niedozwolonych w naszym prawie testamentów wspólnych (art. 942 k.c.) lub różnicy między zapisem a darowizną i dożywociem. Uważnie słucham moich klientów, by dzięki temu znaleźć rozwiązania odpowiadające ich potrzebom.
Porady prawne z zakresu prawa spadkowego w Warszawie: by wola testatora stała się rzeczywistością
W mojej praktyce obejmującej porady prawne z zakresu prawa spadkowego w Warszawie mam do czynienia zarówno z dziedziczeniem ustawowym, jak i testamentowym. Wiele osób zwraca się do adwokata również o pomoc w sporządzeniu testamentu, np. by zapewnić integralność majątku rodzinnego czy też cennych, nieraz tworzonych od pokoleń, kolekcji. Ważnie sporządzony testament ma niebagatelne skutki dla porządku dziedziczenia po zmarłym i prawnego położenia jego spadkobierców.
Jak właściwie rozumieć treść testamentu?
Zgodnie z art. 948 § 1 k.c., testament należy „tłumaczyć” (czyli interpretować lub wykładać) tak, by zapewnić jak najpełniejsze urzeczywistnienie woli testatora. Jeżeli testament można interpretować na kilka sposobów, trzeba wybrać wykładnię, która pozwoli utrzymać rozrządzenia zmarłego w mocy, a przy tym nadać im rozsądną treść (art. 948 § 2 k.c.).
Co chciał powiedzieć spadkodawca?
Podkreślmy, że celem wykładni testamentu jest wyjaśnienie tych jego sformułowań, których brzmienie jest niejasne lub niejednoznaczne. Ustawodawca nakazuje, by sformułowania i wyrażenia, którymi posłużył się testator, były poddane tzw. życzliwej wykładni (łac. benigna interpretatio). Życzliwa wykładnia ma znaczenie w praktyce. Jako adwokat odwołuję się do niej np. w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Reprezentując moich klientów, pamiętam także o tym, że uwzględnienie woli spadkodawcy jest jedną z fundamentalnych, mających rzymski rodowód, wartości polskiego prawa spadkowego (zob. np. post. SN z 29 maja 2018 r., I CSK 43/18). Aby ustalić tę wolę, biorę pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych, które mogą być pomocne w toku postępowania sądowego. W aspekcie procesowym znaczenie ma przygotowanie efektywnej argumentacji i dowodów, tworzących uzasadnienie prawne i faktyczne wniosków, pozwów i środków zaskarżenia.
Zauważ, że wykładnia aktu ostatniej woli nie może iść zbyt daleko
Działając jako pełnomocnik przed sądem lub w toku negocjacji, np. z pozostałymi spadkobiercami albo wierzycielami, uważam na to, czy nie mają miejsca próby „uzupełnienia” treści testamentu o rozrządzenia czy inne postanowienia, których de facto w nim brak. Wyjaśniam także, że taka „twórcza wykładnia” czy „korygowanie” woli testatora jest niedopuszczalne (por. np. wyr. SA w Szczecinie z 3 grudnia 2015 r., I ACa 586/15).
Nie tylko to, co w dokumencie
Podkreślmy, że wykładnia testamentu, np. dokonywana przez sąd spadku, powinna brać pod uwagę zarówno treść rozrządzeń w nim zawartych, jak i okoliczności względem testamentu zewnętrzne (o ile pomagają ustalić wolę zmarłego). Do takich okoliczności zaliczyć można zakres wiedzy testatora o prawie, motywy, zachowanie i wypowiedzi co do aktu ostatniej woli, itp. (por. np. post. SN z 17 listopada 2023 r., II CSKP 906/22). Innymi słowy, ustalenie woli zmarłego powinno nastąpić nie tylko na bazie testamentu, lecz także przy pomocy innych dowodów (post. SN z 13 maja 2021 r., III CSKP 77/21). Konieczne okazuje się zatem poznanie i uwzględnienie tzw. kodu językowego spadkodawcy. Widać tu wagę pełnego poznania faktów mających znaczenie np. dla postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub jego działu. Mając to na uwadze, uważnie analizuję to, co mają do powiedzenia klient i inne osoby, np. potencjalni świadkowie. Podchodzę indywidualnie do każdej sprawy, unikając schematów i rutyny. Pozwala to dostrzec ważne niuanse i detale, zawarte np. w korespondencji zmarłego lub dokumentacji medycznej, wskazującej na stan jego zdrowia w okresie sporządzenia testamentu.
