Cennik adwokata w Warszawie, podobnie jak honoraria radcy prawnego albo rzecznika patentowego, jest kształtowany przez wiele różnorodnych czynników. Nie chodzi tu jedynie o typową dla gospodarki rynkowej grę popytu i podaży w sektorze szeroko pojętej obsługi prawnej. W każdej sytuacji, występowanie jako pełnomocnik np. przed sądem cywilnym albo przed organami administracji, wymaga m.in. dysponowania aktualną wiedzą o prawie. Zdobycie jej wymaga czasu, a to wpływa na koszty.
Spis treści:
Stawki kancelarii adwokackiej: co wypływa na ich wysokość?
Zapłata za pracę
Rozliczenia są ważne
Bieg terminów i presja czasu
Czy kancelaria może mieć sztywny wykaz stawek?
Etyka ujęta w paragrafy
Szukanie efektywnych rozwiązań
Zmienne okoliczności
Koszty w sprawach rodzinnych, spadkowych i rozwodowych
Metody rozliczeń
Ryczałtowe
Godzinowe
Mieszane
Cennik adwokata w Warszawie: jakie czynniki wpływają na stawki kancelarii?
Moje kilkunastoletnie doświadczenie jako adwokata prowadzącego kancelarię w Warszawie pokazuje, że cennik czy raczej ustalone z klientem stawki honorarium zależą od wielu okoliczności. Dotyczy to zarówno spraw „typowych”, np. z zakresu prawa spadkowego czy rodzinnego (alimenty, dział spadku, separacja, rozwód), jak i spraw rzadziej spotykanych w praktyce (np. emisji papierów wartościowych przez spółkę handlową czy spraw wekslowych).
Każda praca ma swą cenę
Wspomniane stawki kształtują się odmiennie w zależności od rodzaju sprawy, w której niezbędne jest udzielenie pomocy przez zawodowego prawnika. Jasne jest, iż poziom skomplikowania stanu faktycznego i prawnego, a w konsekwencji niezbędny do zajęcia się danym problemem lege artis, nakład pracy wpływa na wysokość honorarium. Na koszt pomocy prawnej wpływa zwykle także wartość roszczenia – im wyższa, tym wyższe będzie wynagrodzenie.
Znaczenie rachunków
Z pewnością zastanawiasz się, w jaki sposób należy wyliczyć tę wysokość, np. gdy mamy do czynienia ze świadczeniami okresowymi (czynsz najmu albo dzierżawy itp.) albo gdy należna klientowi kwota będzie ustalona dopiero mocą wyroku sądu. Oczywiście, po stronie adwokata podstawą jest zachowanie szczególne staranności i przejrzystości. Z tego względu zwracam uwagę, by dla klienta jasne było, jakich roszczeń i z jakiego tytułu (umowa, delikt, bezpodstawne wzbogacenie itd.) dotyczy pomoc prawna. Stawiam na dialog i przystępne przedstawienie aspektów finansowych ważnych i dla kancelarii, i dla klienta. Zwykle przygotowuję je na piśmie (pamiętajmy o maksymie verba volant, scripta manent, łac. „słowo mówione ulatuje, zapisane trwa”).
Pilne terminy i palące sprawy
Tak jak w wypadku niektórych usług, honorarium należne adwokatowi będzie wyższe, jeżeli niezbędna jest praca pod wyjątkowo mocną presją czasu. Chodzi tu przede wszystkim o przypadki, w których klient zwraca się o pomoc, gdy już biegnie np. termin do wniesienia apelacji albo skargi kasacyjnej. Doświadczenie pokazuje, że czasem dana osoba nie zdaje sobie sprawy z tego, że w ciągu kilku lub kilkunastu dni miną ważne terminy, np. przedawnienia albo zasiedzenia własności. W takiej sytuacji szczególnie ważne – także w związku z wysokością wynagrodzenia – jest jasne przedstawienie klientowi przesłanek, które przemawiają za koniecznością pracy w „trybie ekspresowym”. Dzięki temu można np. zdążyć przerwać bieg terminu przedawnienia poprzez wniesienie pozwu albo inną czynność wskazaną w art. 123 k.c.
Rozsądnym rozwiązaniem jest zatem zgłoszenie się – o ile to możliwe – do kancelarii adwokackiej z wyprzedzeniem. Podobnie jak w sprawach zdrowia, nie warto ociągać się i czekać z wizytą na ostatnią chwilę. Bywa, że skutki zwłoki, np. gdy chodzi o upływ okresu, po którym gasną niektóre roszczenia, są nieodwracalne.
Czy o honorarium adwokata w Warszawie decyduje sztywny cennik?
Często pierwsze spotkanie z adwokatem, czy to w Warszawie, czy to innym mieście, ma na celu uzyskanie porady prawnej. Łączy się z tym zrozumiałe pytanie o cennik kancelarii, przedstawiający np. stawki za godzinę pracy adwokata. Jak już zostało wspomniane, przedstawienie w zrozumiały sposób należności za udzieloną poradę (np. X zł za każdą rozpoczętą godzinę rozmowy lub ryczałtowa stawka za jedną względnie prostą poradę) jest bardzo istotne. Sprzyja ono budowaniu zaufania już od pierwszego spotkania.
Profesjonalne standardy
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na § 50 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (ZZEA). Zgodnie z nim, w sprawach finansowych obowiązuje mnie jako adwokata szczególna (zatem „mocniejsza” niż w typowych sytuacjach) skrupulatność względem każdego klienta. „Sprawy finansowe” to wszelkiego typu przepływy pieniężne, nie tylko wynagrodzenie sensu stricto (np. kwoty depozytowe wpłacane na konto kancelarii). Cytowany przepis nakazuje także poinformowanie klienta o tym, jaka jest wysokość mego wynagrodzenia albo o metodzie jego obliczenia.
Zgodnie z Wielkim słownikiem języka polskiego PAN, „skrupulatność” to „cecha czegoś, w czym widoczna jest dbałość o każdy szczegół”, to także „określenie czegoś w sposób jasny, uporządkowany i konkretny”, bez pozostawienia pola dla domysłów czy wątpliwości. Łatwo dostrzec, że etyka zawodowa stoi na straży interesów osób szukających pomocy prawnika. W tym kierunku idzie także praktyka orzecznicza w sprawach dyscyplinarnych, wskazująca np. że adwokat ma postarać się, by klient orientował się i to dokładnie, ile trzeba zapłaci prawnikowi, za co płaci, a także kiedy należy się rozliczyć (zob. np. orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z 29 marca 2014 r., WSD 8/12).
Badanie, diagnoza, remedium
Trzeba pamiętać, że np. koszt porady, nawet tej prima facie prostej, jest uzależniony od czasu, który prawnik musi poświęcić m.in. na należyte przygotowanie się. Z tego względu, jeśli widać taką potrzebę, zawsze wyjaśniam, że moja praca, w tym udzielenie porady np. w sprawie testamentu czy zapisu, opiera się na aktualnej wiedzy o prawie i dorobku orzecznictwa połączonych z indywidualnym podejściem do sprawy i do klienta. Z tego względu, prowadzę rozmowę tak, by poznać istotę problemu i zaproponować potencjalne rozwiązania. Skupiam się zatem na dowiedzeniu się, jakie działania już podjął klient (np. czy zawarł ugodę z dłużnikiem albo wierzycielem), czy toczą się postępowania sądowe lub egzekucyjne itd. Dzięki temu mogę zaproponować adekwatne, skuteczne rozwiązania, chroniące interesy tego, kto zwraca się o pomoc prawną. Odpowiada to § 6 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, wskazującemu, iż celem czynności zawodowych (np. występowania przed sądami albo przygotowania projektu umowy) adwokata jest chronienie interesów klienta.
Dynamika wynagrodzenia
Określenie stawki za godzinę, np. w określonym przedziale („widełki”) to dobre rozwiązanie, przede wszystkim ze względu na jego zrozumiałość. Doświadczony adwokat lub radca prawny często może przedstawić, przynajmniej w zarysie, stosowne rozwiązanie problemu prawnego podczas godzinnego spotkania. Tyle zwykle trwa udzielenie porady prawnej również w mej kancelarii. Zdarza się jednak, że udzielenie porady wymaga analizy licznych (np. szereg umów między dwoma przedsiębiorcami) albo skomplikowanych dokumentów (np. statutu spółki albo fundacji rodzinnej). Z tego względu nie jest możliwe wykonanie przez adwokata tej czynności w godzinę. Wówczas koszt udzielenia porady wzrośnie, jednak dzięki temu, że prawnik poświęcił więcej czasu na analizę sprawy, zaproponowane przezeń rozwiązania będą trafne.
Jak przedstawiają się koszty spraw rozwodowych, rodzinnych oraz spraw spadkowych?
Na wstępie zaznaczmy, że w pojęciu „sprawy rodzinne” mieści się szerokie spektrum spraw, w tym sprawy o rozwód i separację, sprawy o alimenty, sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej oraz sprawy o podział majątku wspólnego.
Sprawy spadkowe to między innymi: sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, sprawy o zapłatę zachowku, stwierdzenie nieważności testamentu, przyjęcie i odrzucenie spadku oraz sprawy o dział spadku.
Zakres pomocy prawnej w zakresie spraw rodzinnych i spadkowych jest zatem bardzo szeroki. Również poziom skomplikowania i specyfika tych spraw są zróżnicowane i to dość mocno (np. gdy zmarły pozostawił obszerny testament lub kilka takich aktów). Z tego względu stawki za prowadzenie interesujących nas tu spraw są ustalane indywidualnie, a oferta jest niejako “szyta na miarę” klienta.
Adwokat prowadzący kancelarię w Warszawie i jego cennik a metody rozliczeń
Warto zwrócić uwagę, że poza nakładem pracy, nie tylko tej poświęconej na analizę akt i stanu prawnego, na cennik adwokata w Warszawie ma wpływ także przyjęta in concreto metoda rozliczenia. Żadna sprawa, nawet z pozoru bardzo prosta, nie jest identyczna. Stąd konieczność zindywidualizowanego podejścia nie tylko w zakresie wykonywanych dla klienta czynności i sposobu komunikacji z nim, ale też w zakresie metod obliczenia wynagrodzenia. W związku z tym kancelarie, czy to adwokackie, czy to radców prawnych, stosują kilka podstawowych systemów rozliczeń. Czasami poszczególne rozwiązania mogą być łączone. Wtedy można mówić o „hybrydowym” modelu rozliczeń.
Prostota i przejrzystość, czyli wynagrodzenie ryczałtowe
W przypadku tego typu rozliczenia wysokość wynagrodzenia ustalana jest z góry za prowadzenie sprawy. Jest przy tym niezależna od czasu trwania postępowania czy ilości godzin poświęconych na wykonanie usługi. W mojej kancelarii jest to preferowana forma rozliczenia w przypadku prowadzenia spraw sądowych w tym spraw o rozwód, alimenty, spraw spadkowych (w tym spraw o zachowek), a także spraw z zakresu prawa pracy oraz karnych.
Wynagrodzenie według stawki godzinowej
Ta forma rozliczenia składa się z dwóch elementów: pierwszym jest wysokość stawki godzinowej (zwykle jest ona stałą kwotą), drugi stanowi ilość przepracowanych przez adwokata godzin w ramach danego zlecenia. Oznacza to, że klient płaci za każdą godzinę przepracowaną przez prawnika. W mojej kancelarii wynagrodzenie godzinowe stanowi preferowaną formę rozliczeń w przypadku opracowania dokumentów, takich jak: umowy, opinie prawne, wezwania do zapłaty oraz w przypadku złożonych analiz prawnych.
Wynagrodzenie mieszane, czyli tzw. success fee
W tym modelu rozliczenia wynagrodzenie ustalane jest w oparciu o dwa elementy: wynagrodzenie bazowe o charakterze ryczałtowym oraz o dodatkowe wynagrodzenie przysługujące kancelarii w przypadku pomyślnego zakończenia sprawy. Wynagrodzenie bazowe jest w tym przypadku niższe od klasycznego wynagrodzenia ryczałtowego, zaś wynagrodzenie dodatkowe jest ustalane z klientem na stałą kwotę lub procent wygranej na rzecz klienta sumy pieniężnej. Warto zaznaczyć w tym miejscu, iż w mej kancelarii wynagrodzenie mieszane stanowi preferowaną formę rozliczenia w przypadku niektórych spraw o zapłatę. Warto wiedzieć, że § 50 ZZEA expressis verbis zakazuje umawiania się z klientem, iż honorarium adwokackie będzie zależeć wyłącznie od wygranej (tzw. pactum de quota litis; zob. np. orz. WSD z 23 lipca 2014 r., WSD 12/14). Nie ma znaczenia np. to, że z inicjatywą takiego sposobu rozliczenia się wyszedł klient.
Na zakończenie warto dodać, iż jako adwokat świadczę pomoc prawną na rzecz klientów indywidualnych oraz biznesowych. Mam kilkunastoletnie doświadczenie m.in. w sprawach rodzinnych, spadkowych i cywilnych. Nie jest mi obce także prawo pracy, prawo karne oraz szeroko pojęte prawo gospodarcze, tak publiczne, jak i prywatne. Zapewniam pomoc w zakresie przed- i pozasądowym oraz działanie w charakterze pełnomocnika przed sądami. Oferuję wsparcie prawne w każdym stadium postępowania aż po wykonanie orzeczenia lub innego aktu.
