Wiele podmiotów oferuje doradztwo prawne w Warszawie. Pojawia się zatem pytanie, czy doradca prawny lub np. spółka zajmująca się usługami prawnymi to to samo, co kancelaria adwokata albo radcy prawnego. O ile samo doradzanie może w aspekcie merytorycznym mieć podobny charakter, to jednak utożsamianie doradcy prawnego z adwokatem albo radcą nie jest uzasadnione. Różnice szczególnie dobrze widać, gdy zachodzi potrzeba występowania przed sądami w charakterze pełnomocnika procesowego.
Spis treści:
Kto powinien przeprowadzać konsultacje dotyczące przepisów i orzecznictwa?
Solidna wiedza to wartościowa pomoc
Prawo to nie żonglerka przepisami
Dlaczego pójście do adwokata to dobry pomysł?
Nie każdy prawnik to to samo
Magister a mecenas
Brak aplikacji ma swe konsekwencje
Kto i w jaki sposób powinien zajmować się doradztwem prawnym w Warszawie?
Prowadzę kancelarię adwokacką, czyli formę doradztwa prawnego w Warszawie, od kilkunastu lat. W tym czasie współpracowałam z wieloma prawnikami, np. wykładowcami uczelni działających w Warszawie lub znawcami prawa innych krajów. Można powiedzieć, że wszyscy zajmowaliśmy się szeroko pojętym doradztwem prawnym, czyli wyjaśnianiem (np. w formie opinii na piśmie czy ustnej konsultacji), jakie przepisy znajdują zastosowanie w określonej sprawie, jak przedstawia się orzecznictwo, jaką umowę opracować itp. Formą doradztwa, którą zajmują się z powodzeniem kancelarie adwokackie i radcowskie, jest także wskazanie, czy lepszym rozwiązaniem np. dla wierzyciela, którego dłużnik pozostaje w zwłoce, jest wystąpienie do sądu czy szukanie rozwiązań ugodowych, np. wynegocjowania planu spłaty zobowiązań.
Dobra rada dzięki solidnej wiedzy
Można powiedzieć, że w każdej sytuacji, niezależnie od tego, czy chodzi o sprawę małżeńską, spadkową, czy np. fuzję spółek bądź restrukturyzację, kluczem do sukcesu jest wychodzenie poza schematy i iluzoryczne „drogi na skróty”. Trzeba przyznać, że czasem prawnika, zwłaszcza młodego aplikanta czy studenta, kusi łatwe rozwiązanie w postaci sięgnięcia do dostępnych w różnego rodzaju serwisach informacji prawnej lub specjalistycznych bazach wzorów umów, apelacji czy innych pism. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by się nimi posiłkować – tak samo jak np. tłumacze, w tym tłumacze przysięgli, wspomagają się specjalistycznymi translatorami czy elektronicznymi słownikami. W wydawnictwach prawniczych często ukazują się opracowania przemyślane, zawierające cenne wskazówki, np. co do redakcji pisma, przejrzystego przedstawienia poszczególnych twierdzeń i żądań. Czym innym jest jednak niewolnicze trzymanie się wzorów czy bezrefleksyjne kopiowanie, np. do opinii prawnej czy uzasadnienia kasacji, też z orzecznictwa albo fragmentów z literatury prawniczej.
Ius est ars boni et aequi – prawo to sztuka dobra i słuszności
Dobry prawnik, nie tylko adwokat, podchodzi do rozmaitych opracowań krytycznie. Dostrzega i szuka tego, co cenne, co potrzebne do zapewnienia pomocy prawnej w konkretnej, unikalnej sytuacji, z którą przyszedł do niego klient. Pamięta o tym, że zdecydował się on zaufać właśnie jemu. Tym samym profesjonalne podejście do doradztwa prawnego nie polega na źle pojętej produktywności i szybkości działania. Bierze pod uwagę to, że każde zagadnienie – nawet to z pozoru „typowe” – wymaga poświęcenia mu uwagi, refleksji, spojrzenia z dystansu. Niezbędne jest także spojrzenie na człowieka, który zwraca się do prawnika, spojrzenie na jego oczekiwania, napięcie, obawy (np. co do kontaktów z dzieckiem albo zwolnienia z pracy). Do tego wszystkiego konieczna jest wiedza – nie tylko stricte prawnicza. Konieczny jest też czas, spokój i prawdziwie humanistyczne podejście. W takiej też perspektywie trzeba odczytywać poszczególne przepisy Prawa o adwokaturze, Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, a nawet aktu na pierwszy rzut oka typowo „technicznego”, czyli Regulaminu wykonywania mego zawodu (por. np. § 2 tego regulaminu, odsyłający m.in. do zasad etycznych).
Doradztwo prawne dla firm w Warszawie: dlaczego warto pójść do adwokata?
Doradztwo prawne, czy to dla firm, czy to spółek handlowych, czy to osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, oferują różnorodne działające w Warszawie kancelarie prawne. Część z nich nie jest prowadzona przez adwokatów bądź radców prawnych, lecz przez inne osoby (tzw. kancelarie doradztwa prawnego, kancelarie odszkodowawcze itp.; niegdyś podobne podmioty działały np. jako biura pisania podań). Czasami udzielania porad w zakresie prawa spółek, ustawy o rachunkowości czy przepisów podatkowych podejmują się osoby mające doświadczenie w księgowości, kadrach czy bankowości.
Kancelaria kancelarii nierówna
Oferta takich doradców bądź konsultantów, np. udzielanie porad online, przygotowywanie opinii prawnych czy projektów umów, zdaje się odpowiadać zakresowi działalności adwokatów. Mimo to, de lege lata, do prowadzenia tego typu przedsięwzięć doradczych nie jest potrzebne ukończenie jakiejkolwiek aplikacji czy też zdanie egzaminu sprawdzającego wiedzę i umiejętności prawnicze (np. sporządzanie pism procesowych czy projektów innych aktów). Pojawia się zatem pytanie – szczególnie istotne, gdy chodzi o transakcje gospodarcze opiewające zwykle na znaczne sumy – komu powierzyć swe żywotne interesy? Komu zaufać? Kto pomoże np. w przypadku stania się ofiarą czynu nieuczciwej konkurencji?
Swoboda, ale nie całkowita
Warto zwrócić uwagę, że aby móc się określać prawnikiem, wystarczy ukończenie jakichkolwiek studiów magisterskich na kierunku prawo. Oczywiście różne uczelnie mają różne wymagania, bardzo zróżnicowany jest też zakres przekazywanej wiedzy. Można wobec tego powiedzieć, że „prawnik prawnikowi nierówny”. Dobrym dowodem różnic w kształceniu są wyniki egzaminów wstępnych na aplikacje, w tym adwokacką.
Nie zaprzeczam, że osoba zajmująca się doradztwem prawnym, z różnych przyczyn nieaplikująca do zawodów prawniczych, może dysponować pogłębioną wiedzą o prawie, być doskonałym negocjatorem czy pisać świetne opinie prawne. W swej działalności może kierować się równie rygorystycznymi zasadami, jak te zawarte w Kodeksie Etyki Adwokackiej. Sytuacja może przedstawiać się jednak zgoła inaczej, a klient – zwykle niezorientowany w realiach rynku usług prawniczych, skupiony np. na usługach budowlanych lub transportowych – nie jest w stanie tego zweryfikować. Odrębną kwestią są rozmaite, czasem natrętne i gołosłowne, oddziaływania marketingowe i stosowanie nieetycznych, zakazanych adwokatom i radcom technik sprzedażowych (de facto: manipulacji drugim człowiekiem).
Uciążliwe ograniczenia
Warto pamiętać, że doradca prawny, nawet legitymujący się doktoratem czy studiami LLM, w świetle aktualnych przepisów w zasadzie nie może reprezentować przedsiębiorcy przed jakimkolwiek sądem. Tym samym nie może uczestniczyć w rozprawach, nie może zadawać pytań świadkom czy stronom. Tym bardziej nie może sporządzić skargi kasacyjnej.
Na koniec trzeba zaznaczyć, że odmiennie niż adwokat, doradca prawny lub spółka zajmująca się taką działalnością nie podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej. Nie obejmują ich także rygorystyczne, zdecydowanie chroniące dobra osobiste klienta przepisy dotyczące tajemnicy zawodowej.
